Balkan Muhacirlerinin Konya Vilayetine İskanı

 

Anadolu şehirlerinin "Göç", "Muhacir", "İskân" gibi kavramlarla tanışması XIX. yüzyıla kadar iner. Balkan uluslarının bağımsızlıklarına kavuşmak için giriştikleri yoğun mücadeleler ve bu çerçevede düşman olarak gördükleri Müslümanlara yönelik uyguladıkları şiddet politikaları Rumeli'den Anadolu'ya muhaceratı başlatan en önemli sebepler olarak görülmektedir. Çoğu zaman tek taraflı olan göç olgusu Balkan savaşları, I. Dünya Savaşı ve nihayet Millî Mücadele dönemi sonlarında Anadolu'da yaşayan gayrimüslimlerin buraları terk etmeleriyle beraber yeni bir şekil almıştır.
Türkiye Cumhuriyeti'nin temellerinin atıldığı Lozan Antlaşması, düzensiz olarak devam eden göçleri uluslararası zemine taşımıştır. Böylelikle geçmişte herhangi bir kurala bağlı olmadan yaşanan göçler nedeniyle acılar çeken ve maddi kayıplara uğrayan göçmenlerin hakları ilgili devletlerin güvencesi altına alınmıştır.
Lozan Barış Antlaşması'nda alınan mübadele kararı ve akabinde diğer Balkan devletleri ile imzalanan "Tabiiyet Antlaşmaları"nın Türkiye açısından başka bir anlamı daha bulunmaktaydı. Yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti'ni tanımlayan "Ulus Devlet" anlayışına uygun olarak gayrimüslimlerden boşalan-boşalacak bölgelere Türk ve Müslüman muhacirlerin yerleştirilmesi ve böylelikle homojen bir yapının oluşması sağlanacaktı.
Araştırmaya konu olan göçler; 1923-1928 yılları arasında yoğun olarak yaşanmış, 1928-1933 döneminde ise giderek azalmıştır. Türk tarihinde önemli bir aşama olarak sayılabilecek olan bu nüfus hareketlerinde ve iskân politikalarında Türkiye Cumhuriyeti'nin önemli bir ili olan Konya'nın rolü ve durumu hakkında bu çalışmada ciddi anlamda bilgi ve bulgulara ulaşılmıştır